مقدمه

در صنعت نفت و گاز، درصورتی که چاه نشتی داشته باشد باعث فاجعه می شود. تعمیرات نه تنها برای شرکت هزینه دارد، بلکه نشتی برای کارگران و محیط زیست نیز خطرناک است. خوشبختانه، دستگاه های مفیدی که به عنوان پیشگیری کننده از انفجار شناخته می شوند، از وقوع این فاجعه جلوگیری می کنند.

به عبارت ساده تر، جلوگیری کننده های فوران (BOPs) چاه نفت را به طور ایمن آب بندی می کنند تا از خسارت و از دست دادن درآمد جلوگیری شود. انواع مختلف BOPها اهداف متفاوتی دارند و هر کدام به نوع خاصی از مشکل چاه کمک می کنند. قبل از تصمیم گیری برای نوع BOP مورد نیاز، باید کاربرد هر نوع آن را بدانیم.

برای خرید BOP کلیک کنید

BOP چیست؟

یک دریچه بزرگ با طراحی خاص است که در مراحل حفاری و تکمیل عملیات در بالای چاه نصب می شود. اپراتور می تواند این شیر را ببندد تا در مواقع اضطراری، جریان نفت یا گاز را متوقف کند. 

BOP، تجهیز ایمنی است که برای جلوگیری از جریان کنترل نشده سیالات سازند در حین عملیات حفاری و تکمیل طراحی شده است. در حین حفاری، گل به سمت پایین رشته حفاری پمپ می شود تا مته روغن کاری و خنک شود و فشار یکسانی در چاه فراهم شود. اگر فشار هیدرواستاتیکی چاه کمتر از فشار سازند باشد، کیک (kick) رخ می دهد و  گاز، نفت و آب وارد چاه می شوند. در طول یک کیک، هیدروکربن‌های قابل احتراق را می‌توان از چاه به سطح برد، جایی که امکان انفجار و اشتعال وجود دارد. BOP توانایی کنترل این جریان را با آب بندی حفره چاه به روش های مختلف دارد.

انواع BOPs

BOP حلقوی (Annular BOP)

BOP حلقوی یک BOP بزرگ و تخصصی است که برای آب بندی، کنترل و نظارت بر چاه های نفت و گاز استفاده می شود. معمولاً بالای رم‌گیرها نصب می‌شود که در فضای حلقوی بین لوله و حفره چاه یا در صورت عدم وجود لوله، روی خود دهانه چاه نصب می شود.

RAM BOP

RAM BOP خود چاه را آب بندی می کند و از خروج نفت و ورود مواد خارجی به داخل جلوگیری می کند. همچنین در صورت لزوم، جریان کنترل شده نفت را امکان پذیر می کند.

Hinged Gate BOP

BOPهای دروازه‌ای لولایی معمولاً در عملیات تعمیر و مداخله چاه (Well Intervention) به جای عملیات حفاری استفاده می‌شوند. آنها ابزارهای در دسترس تری برای کنترل چاه برای فعالیت های نگهداری و تعمیر فراهم می کنند.

Sub Sea BOP

Subsea Blowout Preventersها BOPهایی هستند که مخصوص عملیات حفاری دریایی طراحی شده اند. آنها در بستر دریا قرار دارند و برای جلوگیری از فوران در چاه های زیر آب بسیار مهم هستند.

جلوگیری از فوران چاه نفت

عملکرد اصلی یک جلوگیری کننده از فوران، جلوگیری از فوران نفت و گاز است. اما هر قسمت از BOP هدف مهمی در حفظ آب بندی دهانه چاه دارد. قبل از مونتاژ یک BOP، باید مطمئن شد که تمام تجهیزات مورد نیاز فراهم است.

چگونه یک BOP کار می کند؟

اولین جزء BOP، یک pipe ram است. در هنگام کیک، این ram فعال می شود و بین سوراخ چاه و قسمت بیرونی رشته حفاری اتصال ایجاد می کند. جزء بعدی blind shear ram است. اگر کیک رخ دهد، ممکن است که رشته حفاری از دست برود تا جریان مواد در داخل حفره چاه متوقف شود. blind shear ram این عملکرد را با برش رشته حفاری و آب بندی حفره چاه انجام می دهد. در مواقعی که رشته حفاری در چاه وجود نداشته باشد از آن برای آب بندی دهانه چاه استفاده می شود. بازدارنده حلقوی (annular preventer) وسیله ای است که می تواند اطراف هر جسمی در حفره چاه را ببندد. این برای ایجاد یک اتصال، با یا بدون وجود رشته حفاری طراحی شده است.

این اجزای متعدد افزونگی را ایجاد می کنند و توسط دستگاهی به نام آکومولاتور (accumulator) کنترل می شوند. این واحد را می توان از راه دور، با استفاده از پانل واقع در کف دکل، یا توسط پرسنل روی زمین، با استفاده از کنترل های آکومولاتور، کار کرد.