اجزای دکل حفاری
اجزای دکل حفاری
دکل های حفاری در دریا و خشکی مشابه هستند اما دکل دریایی دارای قطعات متناسب با محیط دریایی نیز است. قطعات دکل حفاری به نوع دکل بستگی دارد اما معمولا، حداقل شامل قطعات زیر می شود.
1. تانک گل (Mud tank)
2. الک لرزان (Shale shaker)
3. کابل مکش (suction line)
4. پمپ گل (Mud pump)
5. جدا کننده گاز گل (Mud-Gas Seperator)
6. گاززدا (Degasser)
7. حوضچه های گل (Mud Pits)
8. لای زدا (Desilter)
9. ماسه زدا (Desander)
10. شیلنگ (Hose)
11. گردونه حفاری (Draw-work)
12. Standpipe
13. شیلنگ کلی (Kelly hose)
14. Goose neck
15. جعبه قرقره متحرک (Traveling block)
16. خط حفاری (Drill line)
17. Crown block
18. دکل (Derrick)
19. سکوی دکلبان (Monkey board)
20. لوله حفاری (Drill pipe)
21. کف (Floor)
22. هرزگرد (Swivel)
23. Kelly drive
24. Top drive
25. میز دوار (Rotary table)
26. Drill floor
27. Bell nipple
28. فورانگیر (Blow out preventer (bop))
29. رشته حفاری (Drill string)
30. مته حفاری (Drill bit)
31. Casing head or Well head
32. کابل جریان (Flow line)
33. بالابر (Elevator)
34. اتاق حفار (Doghouse)
35. راهرو (Catwalk)
36. موتور (Motor)
37. چوک (Choke)
38. Mast
توضیحات بخش های مختلف دکل:
Mud tank
مخازن گل اجزای حیاتی در سیستم کنترل مواد جامد در صنعت نفت و گاز هستند. از آنها برای ذخیره و پردازش سیال حفاری، حفظ ثبات و کارایی حفاری استفاده می کنند. مخازن گل، خرده های حفاری را حذف می کنند و اطمینان حاصل می کنند که گل دارای خواص مناسب برای چاه است. آنها برای اختلاط، تصفیه، و ذخیره سیالات حفاری، و همچنین حذف جامدات و رسوبات ناخواسته از سیستم های حفاری استفاده می شوند.
Shale shaker
shale shaker برای جدا کردن مواد جامد مانند خرده های حفاری از گل حفاری طراحی شده است و اطمینان حاصل می کند که گل می تواند به طور موثر استفاده شود.
Mud pump
در فرآیند حفاری با گردش سیال حفاری که معمولاً به عنوان گل حفاری در چاه شناخته می شود، استفاده می شود.
Mud gas Seperator
وظیفه اصلی آن جداسازی و استخراج ایمن گاز عمدتاً هیدروکربن ها از گل حفاری برای جلوگیری از موقعیت های خطرناک است.
Digasser
گاززدا وسیله ای است که در صنایع بالادستی نفت برای حذف گازهای محلول و به دام افتاده در سیال استفاده می شود.
Mud pits
این گودال ها برای ذخیره، تصفیه و مدیریت گل حفاری استفاده می شود.
Desilter
در صنعت نفت، دسیلتر یک دستگاه گریز از مرکز است که برای حذف ذرات بسیار ریز یا سیلت از سیال حفاری استفاده می شود. هدف آن حفظ مقدار جامدات سیال در پایین ترین نقطه ممکن است. این امر امکان نفوذ سریعتر در حین حفاری را فراهم می کند.
Desander
سنگ زدا ها تجهیزات کنترل جامد هستند که در صنعت نفت برای جداسازی ماسه و سیلت از سیالات حفاری در دکل های حفاری مورد استفاده قرار می گیرند. آنها مواد جامدی را که شیل شیکر قادر به حذف آنها نیست حذف می کنند.
Hose
در عملیات حفاری، از شیلنگ (hose) برای کارهای مختلفی مانند انتقال گل حفاری (مخلوطی از آب، خاک رس و سایر مواد افزودنی) برای خنک کردن و روان کاری مته ها و همچنین حمل خرده های حفاری به سطح استفاده می شود.
Draw-work
draw-work ها، تجهیزات بالابرنده ای هستند که به طور خاص در صنعت حفاری استفاده می شوند. وظیفه اصلی آن بالا و پایین بردن تجهیزات حفاری در درون چاه است. ابزار حفاری شامل یک مته، لوله حفاری، خطوط حفاری و سایر اجزای تخصصی است.
Standpipe
در صنعت نفت، استندپایپ یک لوله فلزی جامد است که به کناره دکل حفاری متصل می شود. این لوله بخشی از سیستم گل حفاری است و برای هدایت سیال حفاری از پمپ های گل به شیلنگ کلی (Kelly hose) استفاده می شود.
Kelly hose
شیلنگ کلی (Kelly hose) نوعی شیلنگ انعطاف پذیر و پرفشار تخصصی است که در دکل های حفاری دوار استفاده می شود. شیلنگ کلی، لوله ایستاده را به هرزگرد (swivel) متصل می کند و به گل حفاری اجازه می دهد تا از طریق رشته حفاری پمپ شود. شیلنگ کلی از چندین لایه شامل یک لوله داخلی، لایه های تقویت کننده و یک پوشش بیرونی تشکیل شده است.
Goose neck
goose neck یک اتصال لولهای منحنی است که بین شیلنگ دوار (rotary hose) و اجزای Kelly swivel یک دکل حفاری قرار دارد. همچنین goose neck یک اتصال لوله 180 درجه در بالای یک لوله عمودی است که از ورود آب جلوگیری می کند.
Traveling block
جعبه قرقره متحرک در داخل دکل قرار دارد و وظیفه پشتیبانی و کنترل حرکت رشته حفاری در حین عملیات را بر عهده دارد. این بلوک سنگین مجهز به قرقره هایی است که لاین حفاری از آن عبور می کند. عملکرد اصلی جعبه قرقره متحرک تسهیل بلند کردن و پایین آوردن رشته حفاری و سایر ابزارهای درون چاهی در داخل و خارج چاه است.
Drill line
لاین حفاری یک جزء حیاتی در فرآیند حفاری است که حرکت ایمن و کارآمد تجهیزات را در داخل چاه تضمین می کند و برای رسیدگی به شرایط سخت عملیات حفاری طراحی شده است.
crown block
crown block در نزدیکی بالای دکل قرار دارد، نقش مهمی در پشتیبانی از خط حفاری و اطمینان از تراز مناسب آن در طول فرآیند حفاری دارد. این جزء به حفظ کشش روی خط حفاری کمک می کند که برای بالا و پایین بردن ابزار حفاری و رشته حفاری درون چاه ضروری است. crown block معمولاً از چند فلکه قرقره تشکیل شده است که خط حفاری را هدایت می کند و اصطحکاک را کاهش می دهد. همچنین با توزیع موثر وزن تجهیزات حفاری به عملیات حفاری ایمن و کارآمد کمک می کند.
Monkey board
Monkey-board به یک سکو گفته می شود که بر روی دکل حفاری قرار دارد. دریکمن ها، از این سکو برای انجام کارهای مختلف در طول فرآیند حفاری استفاده می کنند. ارتفاع آن به طراحی دکل و الزامات خاص حفاری بستگی دارد. دریکمن معمولاً وظیفه حمل و هدایت لوله حفاری و سایر اجزای رشته حفاری را بر عهده دارد.
Drill pipe
لوله حفاری بخش مهمی از اجزای دکل حفاری است که در صنعت نفت و گاز استفاده می شود. drill pipe یک لوله فولادی با اتصالات رزوه ای در دو انتهای آن است که برای انتقال سیال حفاری، گشتاور چرخشی و تجهیزات از سطح به پایین چاه به مته طراحی شده است.
Swivel
هرزگرد وسیله ای مکانیکی است که در حین عملیات حفاری استفاده می شود. هرزگرد به رشته حفاری اجازه می دهد تا مستقل از بدنه بچرخد و حفاری کارآمدتری را ممکن می سازد. همچنین رشته حفاری را به تجهیزات دوار متصل می کند و یک مسیر سیال را برای گردش گل حفاری فراهم می کند.
Kelly drive
کیلی درایو نوعی دستگاه حفاری بر روی دکل نفت یا گاز است. همچنین از لوله با سطح بیرونی چند ضلعی (سه، چهار، شش، یا هشت وجهی) یا شیاردار استفاده میکند که از میز دوار (Rotary table) و کلی (Kelly) چند ضلعی عبور میکند.
Top drive
سیستم تاپ درایو در عملیات حفاری مدرن، به ویژه در اکتشاف نفت و گاز استفاده می شود. این سیستم جایگزین کلی (Kelly) و rotary table می شود و چندین مزیت دارد: چرخش: سیستم تاپ درایو، رشته حفاری، لوله حفاری و مته را بر روی دکل می چرخاند. این سیستم، امکان حفاری مداوم را بدون نیاز به بیرون آمدن کل رشته حفاری برای تغییر مته فراهم می کند. گشتاور: می تواند سطوح بالایی از گشتاور را برای رشته حفاری فراهم کند و حفاری کارآمد چاه های عمیق و دشوار را ممکن می سازد. ایمنی: سیستمهای تاپ درایو با کاهش حمل دستی تجهیزات حفاری سنگین و کاهش خطر تصادف، ایمنی را بهبود میبخشند. راندمان حفاری: راندمان حفاری را افزایش می دهند و کیفیت را بهبود می بخشند. همچنین این سیستم را به گزینه مطلوبی برای بسیاری از عملیات حفاری تبدیل می کنند.
Rotary table
میز دوار وسیله ای مکانیکی است که در صنعت نفت برای تامین نیروی چرخشی در جهت عقربه های ساعت به رشته حفاری در حین حفاری استفاده می شود. همچنین چرخش رشته حفاری را تسهیل می کند.
Bell nipple
bell nipple قطعه ای از لوله است که به قسمت بالایی فوارانگیر (BOP) یا رایزر دریایی متصل است و دارای یک خروجی جانبی برای هدایت برگشت سیال حفاری به شیل شیکر است.
Blow Out Preventer (BOP)
BOP یک وسیله ایمنی مهم است که در صنعت نفت و گاز بخصوص در حین عملیات حفاری استفاده می شود. BOPها برای جلوگیری از انتشار غیرقابل کنترل نفت یا گاز از چاه طراحی شده اند.
Doghouse
doghouse به عنوان یک فضای کار و منطقه ذخیره سازی ابزار، تجهیزات و لوازم مختلف مورد نیاز در حین عملیات حفاری عمل می کند.
Reserve pits
چاله های ذخیره که به آنها گودال ذخیره گل می گویند. این گودال ها نقش پشتیبان را در مدیریت گل حفاری و خرده های حفاری دارند.
Choke manifold
برای کنترل جریان سیالات حفاری، عمدتاً در حین عملیات حفاری و در پاسخ به شرایط کنترل چاه طراحی شده است.
Mast
mast در دکل حفاری به یک سازه بلند و عمودی اطلاق میشود که پشتیبانی ساختاری برای اجزای مختلف دکل حفاری و تجهیزات مورد استفاده در عملیات حفاری فراهم میکند. mast بخش اساسی از ساختار کلی دکل است و چندین عملکرد مهم دارد: پشتیبانی: یک پلت فرم پایدار برای نصب تجهیزات ضروری مانند دکل، سیستم تاپ درایو، جعبه قرقره متحرک، crown block و لاین حفاری فراهم می کند. ارتفاع: mast ها معمولاً سازه های بسیار بلندی هستند و ارتفاع آنها برای تطبیق با طول رشته حفاری و امکان حفاری در اعماق مهم است. دسترسی: این موارد اغلب شامل سکوها و راهروها می شود تا به کارگران امکان دسترسی ایمن به سطوح مختلف تجهیزات حفاری را بدهد. بالابر: mast ها بخشی جدایی ناپذیر از سیستم بالابر هستند که مسیری عمودی برای بالا و پایین بردن رشته حفاری و سایر ابزارهای حفاری در داخل و خارج چاه فراهم می کنند.